آموزش راه و رسم پریدن در هنرستان دانش پرواز

امیرخانی| درِ اتاق آقای مدیر را باز می‌کنم. مشغول صحبت با تلفن است. سری به نشانۀ سلام تکان می‌دهد و با دست به صندلی‌های جلوی میزش اشاره می‌کند تا داخل بروم و آنجا بنشینم. لحظات اولی که در آنجا قدم می‌گذارم، یاد کودکی‌ام می‌افتم که مثل هر پسربچه‌ای، یکی از آرزوهایم خلبان‌شدن بود.

الان که احتمالاً دختر‌ها هم به‌جای خانم دکتر و معلم شدن، از این آرزو‌ها را دارند. در و دیوار اتاقش پر از عکس هواپیما و قطعات آن است. تصاویر آن‌قدر قشنگ و جذاب هستند که حیفت می‌آید به دیوار اتاق نباشد.

آرام قدم می‌زنم. آن‌قدر محو تماشای شکوه هواپیما‌ها شده‌ام که اصلاً یادم رفته برای چه اینجا آمده‌ام. ناگهان به خودم می‌آیم و می‌بینم دارد به من نگاه می‌کند و منتظر است تا پیش بروم؛ اما من مثل هواپیما ندیده‌ها به دیوار خیره شده‌ام!

بار‌ها تلفن زنگ می‌خورد. یکی از والدین زنگ زده است و برنامه امتحانی فرزندش را می‌خواهد؛ اما آقای «مسافری»، ناراحت است که چرا دو روز مانده به امتحانات، تازه یاد زمان امتحان افتاده‌اند! آن‌طورکه پیداست، می‌خواهند مسافرت بروند.

یکی درباره دوره مهمانداری سؤال دارد. نگران استخدام است و می‌پرسد اگر دوره را بگذرانم، استخدام می‌شوم یا نه. آقای مدیر باحوصله جوابش را می‌دهد. به او می‌گوید هر «اِیرلاینی»، منظورش همان شرکت‌های هواپیمایی است، شرط خاصی برای استخدام دارد.

بعضی مهماندار مجرد می‌گیرند، بعضی متأهل. در آخر هم به او می‌گوید اکثر کسانی‌که دورۀ قبلی را گذرانده‌اند، استخدام شده‌اند؛ با این حال بازهم تأکید می‌کند که چیزی قطعی نیست. با حوصله سوال‌های دیگرش را هم جواب می‌دهد و گوشی را می‌گذارد. حالا آقای مسافری، مدیر هنرستان «دانش پرواز» مشهد، با همان حوصله و روی خوش، عذرخواهی و تقاضا می‌کند که گفتگو را شروع کنیم.

- خیلی‌ها مثل من نمی‌دانند هنرستان دانش پرواز در مشهد فعالیت می‌کند.

درست است. شاید به این دلیل که فقط هنرستان ما در این زمینه آموزش می‌دهد؛ البته سعی می‌کنیم تا جایی که برایمان ممکن است، به مردم اطلاع‌رسانی کنیم.

چند سال قبل، هنرستانی دخترانه هم در همین رشته تأسیس شد که در خیابان کوثر است؛ اما این رشته خیلی جوان است و فقط ۱۴ سال در کشورمان قدمت دارد. هنرستان دانش پرواز، قدیمی‌ترین مؤسسۀ آموزشی در کشور است. بعد از ما در کرمان و تهران و شیراز و اصفهان مثل این هنرستان تأسیس شد.

- اسم هنرستان طوری است که آدم فکر می‌کند، ورود به هنرستان شما خیلی سخت است؟! 

رشته هوانوردی مانند تمام رشته‌های دوره متوسطه است. همان‌طورکه عده‌ای رشته‌های نظری مثل ریاضی و تجربی و انسانی را انتخاب می‌کنند، بچه‌ها می‌توانند ازطریق هنرستان در این رشته تحصیل کنند.

دانش‌آموزان بعد از دوره متوسطه، می‌توانند به این رشته بیایند و دو سال آموزش ببینند. بعد از این دو سال، دیپلم هوانوردی می‌گیرند و درحال حاضر با شرط معدل می‌توانند در رشته کاردانی ادامه تحصیل بدهند.
یکی از چیز‌هایی که شاید ورود به این هنرستان را کمی سخت کند، غیردولتی‌بودن آن است.

در ابتدای ثبت‌نام به والدین می‌گوییم این رشته پر‌خرج است. ما الان حدود یک‌میلیون‌و ۸۰۰ هزارتومان از سال اولی‌ها و ۲ میلیون‌و ۳۰۰ هزارتومان از دومی‌ها و سومی‌ها می‌گیریم. بچه‌ها، درسی دو واحدی به اسم پرواز عملی با هواپیما‌های یک‌موتوره را آموزش می‌بینند.

این کلاس همین الان با یارانه و نرخ کنونی بنزین، ۵۰۰ هزارتومان هزینه دارد که دانش‌آموزان می‌پردازند. یا در سال سوم، باید مدل قابل پرواز بسازند و این هم هزینه‌هایی دارد. ازطرفی برای ورود به این رشته، معدل بیش از ۱۷ لازم است. تست پزشکی هم باید داده شود. آزمایش‌های چشم، قلب، گوش، خون و... بعد از آن هم پزشک معتمد سازمان هواپیمایی کشوری از تهران می‌آید و او نیز نتایج را بررسی می‌کند.

- این سختی‌ها به خلبان‌شدن می‌ارزد، این‌طور نیست؟

ما جزو معدود هنرستان‌هایی هستیم که با آغاز ثبت‌نام، ظرفیت کلاس‌هایمان پرمی‌شود؛ چون محدودیت در پذیرش دانش‌آموز داریم یعنی فقط ۵۰ نفر در هر پایه. این را هم بگویم که علاقه به این هنرستان خیلی وقت‌ها آگاهانه نیست.

خیلی‌ها فکر می‌کنند اینجا فقط خلبانی یاد می‌دهند و از روز اول همه در هواپیما می‌نشینند. والدین می‌پرسند پسرم می‌تواند خلبان شود؟ درحالی‌که گرایش‌های مختلفی وجود دارد و اتفاقاً بازار کار برای آنها بیشتر از خلبانی است! مثلا تعمیر و نگهداری هواپیما. 

باتوجه به اینکه تحریم هستیم و همیشه هواپیما به ناوگان اضافه نمی‌شود، الان زیاد به خلبان نیاز نیست؛ برخی والدین هم نمی‌دانند خلبانی رشته پر‌هزینه‌ای است. برای خلبانی حداقل باید ۲۵۰ ساعت پرواز کرده باشی. با قیمت الان اگر ساعتی ۲۵۰هزارتومان درنظر بگیریم، بیش از ۶۰میلیون تومان باید هزینه شود. بعد هم ممکن است بیکار بماند.

ما از والدین می‌خواهیم فرزندشان را سال اول دبیرستان در اینجا ثبت‌نام کنند تا با فضای این هنرستان بیشتر آشنا شوند. این‌طوری هنگام تعیین رشته، با آگاهی انتخاب می‌کنند. ما هم آنها را محک می‌زنیم. برای ما نظم، شرط اول است.

حتی گاهی بیشتر از درس، اهمیت پیدا می‌کند. با اینکه اینجا محیطی نظامی نیست، برخورد ما نظامی است. بچه‌ها همیشه باید لباس فرم داشته باشند. حتی وقتی در ساعت غیراداری به مدرسه می‌آیند. مو‌های سرشان همیشه باید کوتاه باشد. همین امسال ۱۱ دانش‌آموزی را که در سال اول تحصیل می‌کردند، برای سال دوم ثبت‌نام نکردیم؛ چون نظم را رعایت نمی‌کردند. بدون نظم، هرچه هم استعداد داشته باشی، در این رشته موفق نمی‌شوی.

- کلاس‌های عملی پرواز برای بچه‌های دبیرستانی خطرناک نیست؟

دروس تخصصی ما را دبیران آموزش‌وپرورش تدریس نمی‌کنند. ما از بازنشسته‌های سازمان هواپیمایی کشوری یا سرهنگ‌های بازنشسته هوانیروز استفاده می‌کنیم. همه چیز حساب‌شده است. ما کار غیر‌اصولی نمی‌کنیم. قبل از پرواز، بچه‌ها آموزش‌نظری می‌بینند. چندباری هم با استاد پرواز می‌کنند تا با همه چیز آشنا شوند.

با این حال، عده‌ای ابتدا در پرواز‌های عملی ترس دارند. بعضی‌ها در جلسه اول با خانواده می‌آیند؛ چون نگران هستند. بعضی هم شجاع‌تر هستند؛ عکس و فیلم می‌گیرند برای یادگاری. به هر حال خوشبختانه تا الان اتفاق ناگواری نیفتاده است.

بچه‌ها در هنرستان، ۴۷واحد مربوط به هواپیما دارند مانند پرواز عملی، ساخت مدل، ساختمان هواپیما، هواشناسی و...

- هوانوردی شامل چه گرایش‌هایی است؟

بچه‌ها در هنرستان، ۴۷واحد مربوط به هواپیما دارند؛ بخشی را در سال دوم و بقیه را درسال سوم می‌خوانند. پرواز عملی، ساخت مدل، ساختمان هواپیما، ناوبری هوایی که درواقع نقشه‌خوانی است، هواشناسی، آیرودینامیک، موتور هواپیما به‌صورت نظری و عملی و...؛ البته باتوجه به سن بچه‌ها، در دو سال هنرستان، آموزش‌ها کاملا تخصصی و پیشرفته نیست؛ یعنی طوری نیست که بعداز دیپلم، بچه‌ها یک خلبان کاربلد بشوند. به‌صورت عمومی هم از مطالب خلبانی می‌خوانند، هم مهمانداری و هم کار‌های یک مهندس پرواز را می‌آموزند.

بعد از گرفتن دیپلم در مرحله کاردانی، گرایش‌ها تخصصی می‌شود. یکی دنبال خلبانی می‌رود؛ یکی دنبال مهندسی پرواز، یکی الکترونیک هواپیما می‌خواند، یکی مهمانداری و... این مسیر آموزشی، فقط برای هواپیما‌های مسافربری است و ورود به نیروی نظامی از این طریق نیست.

بچه‌ها تا دوره فوق‌لیسانس هم می‌توانند ادامه بدهند؛ البته همان دیپلمی که می‌گیرند، زیرنظر سازمان بین‌المللی هوانوردی است. اسم مخفف آن سازمان ایکائو است. به همین دلیل، مدرک دیپلم آنها بین‌المللی و مجوز کار در ۸۰ کشور دنیاست.

همین الان هم عده‌ای از دانش‌آموزان ما برای ادامه تحصیل به کشور‌های خارجی رفته‌اند و اتفاقا جزو دانشجویان ممتاز آنجا هستند. خلبانان کشور ما جزو بهترین خلبانان دنیا هستند و همه به توانایی آنها احترام می‌گذارند.


* این گزارش چهارشنبه، ۲۰ شهریور ۹۲ در شماره ۷۰ شهرآرامحله منطقه ۹ چاپ شده است.